Sấy khô được sử dụng rộng rãi để bảo quản thực phẩm nhưng vẫn có mặt hạn chế về chất lượng và sự thất thoát các chất dinh dưỡng. Với nhu cầu ngày càng tăng về dinh dưỡng thực phẩm và sức khỏe của người tiêu dùng, các nhà nghiên cứu đã nghiên cứu khám phá, sáng tạo ra cách để phát triển các sản phẩm khô có chất lượng cao. Trong đó có phương pháp sấy lai giữa 2 loại phương pháp. Hãy cùng Foodnk tìm hiểu ở bài viết này nhé!
Tổng quan về công nghệ sấy lai
Nước vốn dĩ là nguồn sống cho mọi sinh vật, lại tiềm ẩn mối nguy hại cho việc bảo quản thực phẩm. Môi trường ẩm ướt tạo điều kiện lý tưởng cho vi sinh vật phát triển và sinh sôi nảy nở, dẫn đến những thiệt hại không thể khắc phục cho sản phẩm. Để bảo vệ các hoạt tính sinh học trong thực phẩm, cần phải giảm độ ẩm và thất thoát chất dinh dưỡng bằng cách sử dụng các phương pháp bảo quản thích hợp.
Sấy khô được biết đến là một kỹ thuật mang đến giải pháp tối ưu cho bài toán bảo quản thực phẩm, được ứng dụng rộng rãi trong ngành sản xuất thực phẩm. Nhờ khả năng giảm độ ẩm hiệu quả, sấy khô giúp kéo dài thời gian sử dụng, giữ nguyên hương vị và giá trị dinh dưỡng cho thực phẩm. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích to lớn, kỹ thuật sấy khô cũng bộc lộ một số hạn chế cần được khắc phục để tối ưu hóa hiệu quả.
Công nghệ siêu âm là ứng dụng của sóng âm có tần số cao (thường từ 20 kHz đến 5 MHz) để thực hiện nhiều chức năng khác nhau trong nhiều lĩnh vực. Công nghệ sấy lai là phương pháp kết hợp hai hoặc nhiều phương pháp sấy khác nhau để tạo ra hệ thống sấy tối ưu, hiệu quả hơn so với từng phương pháp riêng lẻ.
Mục đích lựa chọn công nghệ sấy lai
- Nhược điểm của các phương pháp sấy khô là: thời gian xử lý dài, tiêu thụ nhiều năng lượng, tác động bất lợi của nhiệt đến chất lượng sản phẩm.
- Sử dụng các công nghệ tiên tiến để cải tiến và tối ưu hóa các kỹ thuật hiện có, chất lượng sản phẩm sấy khô đã được cải thiện đáng kể.
- Các công nghệ phi nhiệt ví dụ như siêu âm và điện trường xung,… có thể là giải pháp thay thế tốt hơn để khắc phục những nhược điểm của tiền xử lý của công nghệ sấy.
Lợi ích
Tạo điều kiện thuận lợi cho việc bảo quản lâu dài, ngăn ngừa ô nhiễm vi khuẩn và các phản ứng hóa học có hại khác trong nguyên liệu thực phẩm. Cải thiện về hiệu suất năng lượng trong sản xuất, tránh lãng phí năng lượng đầu vào dưới dạng khí thải nóng, gây nên tổn thất năng lượng và thải hiện tượng nhà kính ở mức cao.
Sấy lai áp dụng công nghệ tiên tiến, giúp giữ lại tối đa các chất dinh dưỡng và hợp chất hoạt tính sinh học thiết yếu như hợp chất phenolic, carotenoid. Đây là những hoạt tính sinh học mang đến nhiều lợi ích về sức khỏe cho người tiêu dùng.
Sấy lai giúp rút ngắn thời gian sấy nguyên liệu đáng kể, tiết kiệm năng lượng và chi phí sản xuất. Nhiệt được phân tán đều trong quá trình sấy, đảm bảo nguyên liệu chín đều và đồng nhất, nâng cao hiệu quả sản xuất.
Ngoài ra, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, giữ nguyên hương vị tự nhiên, màu sắc và kết cấu ban đầu của nguyên liệu. Sản phẩm sau khi sấy lai không chỉ thơm ngon mà còn giữ trọn vẹn giá trị dinh dưỡng, đảm bảo an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng. Việc kết hợp công nghệ siêu âm, tăng khả năng lưu giữ các hợp chất lưu huỳnh hữu cơ cao hơn và vấn đề hóa nâu cũng được giảm bớt.
Lưu ý: Đối với sấy lai, công suất siêu âm luôn có tác động tích cực đến quá trình sấy. Tuy nhiên, mức độ cải thiện của siêu âm phụ thuộc vào các biến số của quy trình, chẳng hạn như tốc độ không khí, nhiệt độ không khí, công suất vi sóng và áp suất chân không,…
Tạm kết
Công nghệ sấy lai trong việc kết hợp siêu âm với phương pháp sấy giúp cải thiện nhược điểm trong quá trình khử nước, tăng mức năng lượng tiêu thụ, suy giảm chất lượng sản phẩm,.. giảm các tác động ảnh hưởng tiêu cực đến năng suất sản xuất và chất lượng sản phẩm.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Zhang, Yuwei, and Nicolas Abatzoglou. “Fundamentals, applications and potentials of ultrasound-assisted drying.” Chemical Engineering Research and Design 154 (2020).
[2] Huang, Dan, et al. “Application of ultrasound technology in the drying of food products.” Ultrasonics sonochemistry 63 (2020).
[3]Menon, Abhay, Valentina Stojceska, and Savvas A. Tassou. “A systematic review on the recent advances of the energy efficiency improvements in non-conventional food drying technologies.” Trends in Food Science & Technology 100 (2020).
Hà Linh
